Ciśnienie w oponach to jeden z najtańszych “regulatorów” wydajności w gospodarstwie. Na polu chcemy jak największej powierzchni styku i możliwie niskiego nacisku na glebę, a na drodze – stabilności, mniejszych oporów toczenia i wolniejszego zużycia ogumienia. Problem w tym, że ręczne spuszczanie i dopompowywanie powietrza trwa długo: wymaga postoju, podpinania węży i całej „logistyki”, więc w praktyce rzadko kto robi to przy każdym przejeździe. Zintegrowany z 8R system CTIS rozwiązuje ten dylemat — zmienia ciśnienie z kabiny w ciągu kilku minut, dzięki czemu naprawdę da się je dostosowywać do trasy i zadania.
Co to jest CTIS w ciągnikach John Deere serii 8R?
CTIS (Central Tyre Inflation System) to fabrycznie zintegrowany układ sterowania ciśnieniem w oponach kół ciągnika. Sterowany jest bezpośrednio z kabiny, pozwalając szybko dopompować lub spuścić powietrze w oponach – z gotowymi profilami do transportu i pracy polowej.
System jest dostępny dla ciągników John Deere 8R wyposażonych w przednią oś Independent Link Suspension (ILS™), a obsługiwany jest z poziomu wyświetlacza CommandCenter™ G5 Plus (przełączanie trybów „pole/droga”). Na drodze podnosi ciśnienie dla stabilności i mniejszych oporów, a na polu obniża je, by zwiększyć nośność opony i trakcję.
CTIS – z czego się składa i jak działa w praktyce
Celem umożliwienia zmiany ciśnienia podczas jazdy, ciągniki z serii 8R wykorzystują prosty i łatwy w obsłudze system. Unikalny, inteligentny zawór do opon sprawia, że zarówno do obniżania, jak i zwiększania ciśnienia w oponach wystarcza jeden przewód wejściowy. Jest on zintegrowany z osią, co podnosi trwałość całego układu. Jak działa CTIS?
- Sprężarka pokładowa i zawory sterujące – system ma własne źródło sprężonego powietrza i układ zaworów, które dobijają/uzupełniają opony w trakcie pracy, bez konieczności postoju. Ciśnienie można zmieniać bez względu na prędkość jazdy, czy temperaturę otoczenia.
- Sterowanie z kabiny – operator zmienia profil jednym kliknięciem na wyświetlaczu CommandCenter™ G5 Plus. Ciśnienia dla osi przodu/tyłu można przypisać do trybów.
- Czas zmiany – dla popularnego zestawu 710/75R42 tył + 650/60R34 przód wzrost z 0,8 do 1,8 bar trwa <6,5 min, a redukcja <4 min. Taki wynik otrzymujemy między innymi dzięki zastosowaniu elastycznych przewodów o średnicy ok. 13 mm. Jest też możliwość zewnętrznego podania powietrza (np. z kompresora wozu asenizacyjnego) dla jeszcze szybszego dopompowania.
Na jakie potrzeby odpowiada CTIS?
Rolnicy łączą dziś w swojej codziennej pracy ciężki uciąg na polu z długimi dojazdami po drogach, a optymalne ciśnienie w oponach dla tych zadań jest całkowicie odmienne. CTIS usuwa ten kompromis: w kilka minut dopasowuje ciśnienie do scenariusza pracy, bez postoju i bez wysiadania z kabiny. Dzięki temu system realnie odpowiada na kluczowe potrzeby gospodarstwa:
- Ochrona gleby i plonu
Niskie ciśnienie na polu oznacza większą powierzchnię styku, mniejszy nacisk jednostkowy, mniej ugniatania w wilgotnych warunkach. Efekt to lepsze wschody i mniejsze straty na ścieżkach technologicznych w kolejnych przejazdach. John Deere wskazuje, że większy o 25% ślad i 2–4% mniej poślizgu przekłada się na ~6% wzrost produktywności polowej.
- Trakcja i efektywność w uciągu
Przy niskim ciśnieniu klocki bieżnika pracują „pełnym profilem”, rośnie liczba zaczepionych żeber i maleje buksowanie. To realna pomoc przy ciężkiej uprawie, strip-tillu, głęboszowaniu czy ciągnięciu dużych siewników.
- Szybki i bezpieczny transport
Na drodze podbite ciśnienie to stabilniejsze prowadzenie, niższe opory toczenia i wolniejsze zużycie ogumienia. W 8R przełączenie na „road” odbywa się z kabiny – układ dba o właściwe wartości zarówno dla pustego, jak i dociążonego zestawu z maszyną.
- Oszczędność czasu i ergonomia
Bez CTIS operator zwykle jeździ na jednym, kompromisowym ciśnieniu. Z CTIS nie traci się minut przy każdym przejeździe „pole ↔ droga”, a opony pracują zgodnie z przeznaczeniem – co wydłuża ich żywotność.
Centralny układ kontroli ciśnienia w oponach – mierzalne korzyści
Zamiast ogólników – konkretne dane, które można policzyć. Poniżej zestawiliśmy wskaźniki pozwalające szybko ocenić wpływ CTIS na czas pracy, ekonomikę i jakość wykonywanych zabiegów. To twarde dane oparte na pomiarach producenta i doświadczeniach z pola, które łatwo przełożyć na własne hektary, godzinowe koszty i cykle transportowe.
- ~2 psi/min tempo zmian ciśnienia (sprawna zmiana profilu między polem a drogą).
- Do +25% większa powierzchnia styku na polu przy niższym ciśnieniu.
- −2–4% poślizgu – lepsze przeniesienie mocy na glebę.
- ~+6% produktywności prac polowych dzięki lepszej trakcji i mniejszemu ugniataniu.
Trzeba oczywiście w tym miejscu zaznaczyć, że efekty w gospodarstwie zależą od zastosowanego ogumienia, masy zestawu, rodzaju gleby i zabiegu.
Scenariusze – gdzie CTIS robi różnicę?
Gospodarstwo rolne żyje rytmem zadań, które mogą się zmieniać nawet z godziny na godzinę. Centralny układ kontroli ciśnienia w oponach dostępny w ciągnikach John Deere 8R pozwala przełączać się między tymi realiami bez przestojów, utrzymując opony w optymalnym zakresie pracy. Poniżej przykłady sytuacji, w których ta elastyczność daje natychmiastowo odczuwalny efekt:
- Zbiór trawy przyczepą samozbierającą – dojazdy z łąki do pryzmy/silosu odbywają się na wyższym ciśnieniu (stabilność, mniejsze opory), natomiast sam zbiór na łące — na niższym ciśnieniu (większa powierzchnia styku, mniej ugniatania i poślizgu). CTIS pozwala przełączyć tryb na uwrociu jednym kliknięciem.
- Uprawa w trudnych warunkach – wilgotna jesień, ciężka gleba, głęboszowanie: niskie ciśnienie poprawia poruszanie się po polu i ogranicza koleiny.
- Siew/strip-till – równy nacisk, mniej ugniatania w sąsiednich przejazdach, stabilna głębokość odkładania.
CTIS a rodzaj ogumienia (VF/IF) i balast
Połączenie CTIS z ogumieniem IF/VF daje największy efekt w praktyce. Opony IF (Increased Flexion) i VF (Very High Flexion) mają wzmocnioną konstrukcję karkasu (osnowy) i bardziej elastyczne boki, przez co przenoszą ten sam ładunek przy niższym ciśnieniu (IF zwykle ok. -20%, a VF nawet ok. -40%) albo odwrotnie – większy ładunek przy tym samym ciśnieniu. W pracy polowej przekłada się to na szerszy ślad, mniejsze ugniatanie gleby i lepszą trakcję, a CTIS pozwala tę przewagę wykorzystywać na co dzień, przełączając ustawienia między polem a drogą jednym kliknięciem.
Oczywiście balast wciąż ma znaczenie. CTIS nie zastąpi właściwego dociążenia i rozkładu masy – najpierw ustaw balast pod konkretne zadanie, a dopiero potem reguluj ciśnienie w zakresie zaleceń producenta opon.
Jakie ograniczenia i wymagania ma ten system?
CTIS nie jest rozwiązaniem typu “włącz i zapomnij” – działa najlepiej, gdy spełnione są określone warunki techniczne i organizacyjne. Zanim stanie się stałym elementem pracy, warto wiedzieć, jakie zasady użytkowania pozwolą uniknąć rozczarowań. Poniżej najważniejsze kwestie porządkujące ten temat:
- Dostępność w John Deere serii 8R – CTIS jest oferowany jako opcjonalne wyposażenie dla modeli z przednią osią ILS™, a sterowanie realizowane jest z wyświetlacza CommandCenter™ G5 Plus.
- Czasy zmian – na realnych rozmiarach (np. 710/75R42 + 650/60R34) podbicie z ~0,8 do 1,8 bar zajmuje ok. 6,5 min, a spuszczenie <4 min. W razie potrzeby można skorzystać z zewnętrznego źródła powietrza.
- Dobór ciśnień – zawsze w oparciu o tabelę producenta opon (ładunek na oś, prędkość maksymalna, typ pracy). CTIS ułatwia trzymanie się tych wartości, ale nie „zgaduje” ich za operatora.
CTIS – dobre praktyki ustawień
System CTIS działa najlepiej, gdy ustawienia traktujesz jako świadomy, powtarzalny proces, a nie jednorazową decyzję. Chodzi tu o dopasowanie ciśnienia do realnych warunków pracy, tempa i charakteru zadania oraz o wyrobienie kilku dobrych nawyków:
- Zapisz dwa bazowe profile – „Pole” (niższe ciśnienie odpowiednie do uciągu/prędkości) i „Droga” (wyższe ciśnienie pod transport). Przełączaj je przed wjazdem/wyjazdem z pola.
- Kontroluj obciążenie na osie – zmiana maszyny (np. ciężka przyczepa) może wymagać innego zestawu wartości.
- Łącz CTIS z VF/IF – jeśli Twoje prace często łączą dojazdy i ciężki uciąg, zestaw CTIS + VF daje najlepszą synergię.
- Pilnuj prędkości vs. ciśnienie – zbyt niskie ciśnienie przy szybkim transporcie przegrzeje karkas, natomiast zbyt wysokie na polu pogorszy trakcję.
Bezpieczeństwo, trwałość, serwis
CTIS redukuje „pływanie” na asfalcie i poprawia zachowanie zestawu przy wyższych prędkościach transportowych. Opony pracują wówczas w zalecanym zakresie ciśnień dla danej prędkości i obciążenia. To zmniejsza zużycie bieżnika i ogranicza ryzyko uszkodzeń spowodowanych przegrzewaniem opony. Dodatkowo, zintegrowana architektura 8R oznacza fabryczne poprowadzenie przewodów i pewne mocowanie przy kołach, a obsługa serwisowa sprowadza się do okresowego przeglądu przewodów, złączy i sprężarki.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o CTIS
Im bliżej praktyki – tym więcej szczegółowych pytań pojawia się w temacie układu CTIS – o codzienną obsługę, wpływ na opony czy serwis. Krótkie odpowiedzi na te pytania pomogą sprawniej podjąć decyzję i wykorzystać system w pełni.
1. Czy CTIS działa w trakcie jazdy?
Tak – zmiany realizujesz z kabiny i nie musisz wysiadać. System jest zaprojektowany do szybkiego dopasowania ciśnień pomiędzy pracą w transporcie drogowym i zadaniami na polu.
2. Czy CTIS to tylko „gadżet” na mokre lata?
Nie – nawet w suchych kampaniach różnica w poślizgu i w zużyciu opon jest zauważalna, a w latach wilgotnych CTIS dodatkowo ogranicza koleiny i „mazanie” na uwrociach.
3. Czy mogę go połączyć z konkretnymi rozmiarami opon 8R?
Tak – przykład realnych czasów dla 710/75R42 + 650/60R34 pokazuje, że zmiana z 0,8 do 1,8 bar trwa poniżej 6,5 min, a redukcja ciśnienia – poniżej 4 min.
4. Jak CTIS wpływa na trwałość opon?
Utrzymywanie właściwego ciśnienia ogranicza przegrzewanie karkasu i nierównomierne ścieranie opony podczas transportu, a w polu redukuje mikropoślizg i “szarpanie” bieżnika. Efekt to zwykle dłuższa żywotność ogumienia i bardziej przewidywalne zużycie – pod warunkiem trzymania się tabel producenta opon.
CTIS to codzienna przewaga, nie efektowny dodatek
W serii ciągników John Deere 8R system CTIS przekuwa podręcznikowe zalecenia o ciśnieniu w praktyczny nawyk: klik – i opony pracują tak, jak powinny, tu i teraz. Efekt to lepsza trakcja i ochrona gleby na polu, stabilność i mniejsze koszty w transporcie, a do tego oszczędność czasu operatora. Jeśli 8R pracuje u Ciebie naprzemiennie w uciągu i na dojazdach, CTIS jest jedną z tych opcji, które realnie „zwracają się” w sezonie – częściowo w paliwie i oponach, a przede wszystkim w wydajności i jakości wykonania prac.
Źródła:
- https://hayandforage.com/article-3433-John-Deere-8-Series-Tractor-MY22-updates-give-farmers-more-options-for-planting-tillage-and-transport.html
- https://www.deere.com/en/tractors/row-crop-tractors/row-crop-8-family/versatility-capability/
- https://www.deere.com.au/en/news/all-news/deere-8-series-tractors-receive-major-update/
- https://www.farmersjournal.ie/machinery/news/new-integrated-tyre-inflation-system-for-john-deere-8r-645306
- https://www.fwi.co.uk/machinery/technology/central-tyre-inflation-systems-the-options-and-prices
